თანამედროვე მსოფლიოში გამოწვევებით განსაკუთრებით აღსავსე მეცნიერებისა და ტექნოლოგიის სფეროებია. ქართული ბიოფარმაცევტული კომპანია „ბიოქიმფარმი“, რომელიც უკვე ათწლეულებს ითვლის, ინოვაციებს ფეხს უწყობს და კონკურენტულ გარემოში მუდმივად ვითარდება. ამას ისიც ადასტურებს, რომ ის არაერთი ადგილობრივი და საერთაშორისო ჯილდოს მფლობელია სიახლეების დანერგვისა და ჯანსაღი ტექნოლოგიების განვითარების მიმართულებით. აღსანიშნავია, რომ „ბიოქიმფარმი“ საქართველოში ერთადერთი კომპანიაა, რომელმაც ევროპულ მეგა-კონკურსში Horizon 2020 ინოვაციების მიმართულებით წარმატებას მიაღწია და ევროკომისიის მხრიდან რეკომენდაცია, ასევე ბრწყინვალების სიგელი დაიმსახურა.

„ბიოქიმფარმი“ – ფაგების ისტორიული საწარმო, რომელიც ფარმაცევტული ხარისხის ავანგარდშია, დაახლოებით 80 წლის განმავლობაში დაგროვილ გამოცდილებას ეფუძნება. ის ბაქტერიოფაგის ინსტიტუტის საწარმოო ბაზაზე 1999 წელს დაარსდა. კომპანია ფაგის ტექნოლოგიაზე დაყრდნობით ანტიბიოტიკების ბუნებრივ და ინოვაციურ ალტერნატიულ საშუალებებს ქმნის და აწარმოებს, რომლებიც საქართველოს გარდა, რეგიონულ და საერთაშორისო ბაზრებსაც მიეწოდება. ISO 9001-2015 სერტიფიცირებული „ბიოქიმფარმი“, რომელიც ორ საერთაშორისო პატენტს ფლობს, ფაგების ექსპორტს მსოფლიოს რვა ქვეყანაში ახორციელებს.  კომპანიის გეგმა წარმოებისა და მიწოდების მასშტაბების გაზრდა, მისია კი ანტიბიოტიკების ირაციონალური გამოყენების აღმოფხვრა და ამ გზით გლობალური პრობლემის, ანტიბიოტიკორეზისტენტობის დამარცხებაა.

გამოწვევებთან გამკლავებასა და დასახული მიზნების მიღწევაში „ბიოქიმფარმს“ ხარისხის მიმართულების ახალი დირექტორი, მარიამ მურთაზაშვილი დაეხმარება. მას უმაღლესი განათლება თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტში აქვს მიღებული და ამჟამად ფარმაციის დოქტორის ხარისხის მოსაპოვებლად ემზადება. მარიამი მზად არის საკუთარი ცოდნა და გამოცდილება „ბიოქიმფარმის“ განვითარებას მოახმაროს. თუ რა გამოწვევებთან მოუწევს გამკლავება მას კომპანიასთან ერთად, ამის შესახებ „ბიოქიმფარმის“ ხარისხის ახალი დირექტორი თვითონ მოგვითხრობს.

მარიამ, ახლახან „ბიოქიმფარმის“ ხარისხის დირექტორად დაინიშნეთ – მოგვიყევით, რა გზა გაიარეთ აღნიშნულ თანამდებობის ჩაბარებამდე?

პროფესიით ფარმაცევტი ვარ. ამ სფეროს მიმართ ინტერესი ბავშვობიდან გამიჩნდა, მაშინ როდესაც მამას სამსახურში დავყავდი და ვუყურებდი, როგორ ამზადებდნენ წამალს პატარა, ხელის სატაბლეტე მანქანით. მამის პროფესიიდან გამომდინარე მცირე ასაკშიც ხშირად მიწევდა თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტში სიარული და შეიძლება ითქვას, რომ ჩემს ცხოვრებისეულ გადაწყვეტილებაში ოჯახმა დიდი როლი ითამაშა. უმაღლესი განათლების მიღებაც სწორედ იმ უნივერსიტეტში გადავწყვიტე, რომელთანაც ბავშვობიდან მჭიდრო კავშირი მქონდა. 2017 წლიდან კი ამავე უნივერსიტეტის ფარმაციის ფაკულტეტის სადოქტორო პროგრამის, „ფარმაციის“ დოქტორანტი გავხდი.

ჩემი სადებიუტო სამსახური ჯანდაცვის სამინისტროს, სამედიცინო და ფარმაცევტული საქმიანობის რეგულირების სააგენტოს უკავშირდება. სწორედ აქ  მომეცა პირველად წამლის რეგისტრაციის პროცედურებზე მუშაობისა და მნიშვნელოვანი გამოცდილების შეძენის შესაძლებლობა. შეიძლება ითქვას, რომ ჩემს პროფესიაში პირველი გამოწვევები და ცოდნა სამინისტროში მივიღე.

ჯანდაცვის სამინისტროს შემდეგ, კომპანია „ბიოქიმფარმში“ დავიწყე მუშაობა და 2017 წლიდან დღემდე ის ჩემთვის შეუცვლელ ადგილს წარმოადგენს.  საწყის ეტაპზე კომპანიაში რეგისტრაციების მენეჯერი ვიყავი და ჩემს პასუხისმგებლობაში ადგილობრივ და საექსპორტო ბაზრებზე ფარმაცევტული პროდუქტის რეგისტრაცია შედიოდა. წინა გამოცდილებიდან გამომდინარე საქართველოში პროდუქტის რეგისტრაციის პროცესი ჩემთვის უკვე ნაცნობი იყო, თუმცა უცხოურ ბაზრებზე, განსხვავებულ მარეგულირებელ მოთხოვნებთან მუშაობა, ნამდვილად სიახლეს წარმოადგენდა.

„ბიოქიმფარმში“ ჩემი პროფესიული განვითარების პირველი საფეხური ხარისხის კონტროლის მენეჯერის თანამდებობაზე დანიშვნა იყო. ამ პერიოდში მონაწილეობა მივიღე ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციისა და ფარმაცევტული პრაქტიკის დანიური კოლეჯის, „ფარმაკონის“ კოლაბორაციით დაგეგმილ ტრენინგში, რომელიც განკუთვნილი იყო ფარმაცევტული ინსპექტორატისთვის. აღნიშნული ტრენინგი კომპანიისთვის GMP-ის (Good Manufacturing Practice, ევროპული/საერთაშორისო ფარმაცევტული საწარმოო სტანდარტი) სტანდარტებზე გადასვლის ერთ-ერთი გზამკვლევი იყო, შესაბამისად კომპანიის სახელით ამ ტრენინგში მონაწილეობის მიღება ჩემთვის ნამდვილ გამოწვევას წარმოადგენდა.

ოთხი წელია რაც „ბიოქიმფარმში“ ვმუშაობ და ფაქტობრივად კომპანიასთან ერთად ვვითარდები, რასაც ჩემთვის, პროფესიონალად ჩამოყალიბებისთვის, ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს. სულ ცოტა ხნის წინ მომეცა შესაძლებლობა კომპანიის ინტერნაციონალიზაციის პროცესში მნიშვნელოვანი წვლილი შემეტანა და ხარისხის მიმართულებისთვის მეხელმძღვანელა. უდიდეს პასუხისმგებლობას ვგრძნობ, როგორც კომპანიის, ასევე მომხმარებლების წინაშეც.

რამდენად რთულია დღესდღეობით ტექნოლოგიურ-სამეცნიერო სფეროში თავის დამკვიდრება? როგორ ფიქრობთ, რა დაგეხმარათ წარმატების მიღწევაში?

სამწუხაროდ, საქართველოში არსებული ინტელექტუალური და მატერიალური რესურსი სრულად ვერ უზრუნველყოფს ტექნოლოგიურ-სამეცნიერო სფეროში პროფესიონალად ჩამოყალიბებას. შესაბამისად, უმნიშვნელოვანესია როგორ სამსახურში მოხვდები და განვითარების როგორი საშუალება მოგეცემა. საერთაშორისო ასპარეზზე თავის დამკვიდრება ნამდვილად რთულია, მითუმეტეს მაშინ როდესაც მცირე დროში გიწევს იმის სწავლა და გაკეთება, რაზეც მსოფლიოს წამყვანი ქვეყნები ათწლეულების განმავლობაში მუშაობდნენ. „ბიოქიმფარმში“ მუშაობის პერიოდში კომპანიისგან ძალიან დიდ მხარდაჭერას და მოტივაციას ვიღებ. შესაბამისად, ვფიქრობ, რომ ჩემს წარმატებაში დიდი წვლილი სწორედ მას და ასევე სამეცნიერო სფეროს მიმართ ჩემს ინტერესს მიუძღვის, რომელიც ადრეული ასაკიდან გამიჩნდა.

მარიამ, რა შეგიძლიათ გვითხრათ „ბიოქიმფარმის“ ხედვასა და მისიაზე? ასევე, რა იყო მთავარი მიზეზი, რის გამოც კომპანიაში ხარისხის მიმართულების დირექტორის თანამდებობას დასთანხმდით?

მოგეხსენებათ, რომ მსოფლიო ისეთი მზარდი პრობლემის წინაშე დგას, როგორიც ანტიბიოტიკორეზისტენტობაა. დღესდღეობით კი ფაგის პრეპარატები ანტიბიოტიკების ერთადერთ ხელმისაწვდომ ალტერნატივას წარმოადგენენ. „ბიოქიმფარმის“ მთავარი მისია, სწორად რომ ანტიბიოტიკების არარაციონალური გამოყენების აღმოფხვრა და გლობალური პრობლემის, ანტიბიოტიკორეზისტენტობის დამარცხებაა. ამისთვის ჩვენ ბაქტერიოფაგის ტექნოლოგიას ვიყენებთ და ვქმნით ბუნებრივ, უსაფრთხო და ეფექტურ პრეპარატებს. ხარისხის მიმართულების ხელმძღვანელობა, როგორც უკვე ვთქვი, საკმაოდ საპასუხისმგებლო და არც თუ ისე მარტივი პოზიციაა, რომელსაც სწორედ იმიტომ დავთანხმდი, რომ მინდოდა მონაწილეობა მიმეღო ისეთი მსოფლიო მნიშვნელობის საქმეში, როგორიც ფაგის პრეპარატების წარმოების განვითარებაა.

მოგვიყევით, რომელ პროექტებზე მუშაობს ამჟამად „ბიოქიმფარმი“ და მათი განხორციელების გზაზე რა გამოწვევებსა თუ სირთულეებს აწყდება კომპანია?

2018 წლიდან აქტიურად ვმუშაობთ საწარმოში EU GMP-ის (ევროპული/საერთაშორისო ფარმაცევტული საწარმოო სტანდარტი) სტანდარტის დანერგვაზე. დღემდე კომპანიამ უკვე გაიარა გარკვეული ეტაპები, მაგალითად, საერთაშორისო სტანდარტთან შესაბამისობის გეგმების შედგენა და შემდგომ აღსრულება, ფინანსური და ინტელექტუალური რესურსის მოზიდვა, რეგიონის მასშტაბით უნიკალური მაღალტექნოლოგიური ინფრასტრუქტურული სისტემებისა და საწარმოო ხაზების შესყიდვა და ა.შ.

ამჟამად რენოვაციისა და გადაიარაღების პროცესში ვართ. ვცდილობთ, წინასწარ გაწერილ გეგმას არ ჩამოვრჩეთ და გვსურს, რომ 2022 წლის განმავლობაშივე ჩვენი მომხმარებლებისთვის ევროკავშირის მიერ აღიარებული GMP სტანდარტით წარმოებული ფაგების მიწოდება დავიწყოთ.

რაც შეეხება სირთულეებს, ბოლო სამი წელი ჩვენთვის მარტივი ნამდვილად არ აღმოჩნდა, მიზნის მისაღწევად საკმაოდ რთული გზა გამოვიარეთ.

კორონავირუსის პანდემიის მიერ გამოწვეულმა ვითარებამ გარკვეულწილად შეაფერხა დაგეგმილი აქტივობების განხორციელება, როგორებიცაა – უცხოელი ექსპერტების ვიზიტები, უკვე შესყიდული დანადგარების დროული იმპორტი და ა.შ. ასევე  გვიწევდა უცხოელი ექსპერტების დაქირავება ჩვენი პროექტის შესაფასებლად და დღემდე მათთან აქტიურ კონსულტაციებს გავდივართ.

მოგეხსენებათ ფაგის პრეპარატების წარმოება და ფაგოთერაპია მსოფლიოს მოწინავე ქვეყნებისთვის ამ დრომდე სიახლეს წარმოადგენს, შესაბამისად ჩვენ ვცდილობთ შევქმნათ რაღაც ახალი, მსოფლიო მასშტაბით ღირებული.

რა შედეგებზე გსურთ გასვლა აღნიშნული პროექტების განხორციელების შემდეგ?

„ბიოქიმფარმის“ მიერ დაგეგმილ სამუშაოების შესრულებისა და ევროკომისიის მიერ აღიარებული GMP სტანდარტის დანერგვა კომპანიისთვის გაამარტივებს ახალი და არსებული პროდუქტების კომერციალიზაციასა და რეალიზაციას საერთაშორისო ბაზრებზე. ამჟამად კომპანია რვა ქვეყანაში ახორციელებს ფაგის პრეპარატების ექსპორტს და ჩვენი მიზანია, რაც შეიძლება სწრაფად მოვახერხოთ საერთაშორისო ექსპანსია და რაც შეიძლება მეტი პაციენტისთვის გავხადოთ ფაგები ხელმისაწვდომი, ხშირად უკურნებელი (ანტიბიოტიკორეზისტენტობიდან გამომდინარე) დაავადებების სამკურნალოდ.

რაში მდგომარეობს „ბიოქიმფარმის“ საწარმოს უნიკალურობა? რა აქცევს მას განსაკუთრებულად მსოფლიო მასშტაბით?

„ბიოქიმფარმი“ ფაგის პრეპარატების კვლევისა და წარმოების დაახლოებით 80-წლიან აკუმულირებულ გამოცდილებას ფლობს. კომპანია მსოფლიოში პირველ, ბაქტერიოფაგის ინსტიტუტის საწარმოზეა დაფუძნებული. აღნიშნული ცოდნისა და ტექნოლოგიური „know-how“-ს შენარჩუნების პარალელურად მუდმივად ვვითარდებით. ვცდილობთ, წარმოების ტექნოლოგია და ხარისხის კონტროლის პროცედურები, საერთაშორისო, უმაღლეს სტანდარტებს  მოვარგოთ. შესაბამისად, ჩვენი კომპანია პირველი იქნება, რომელიც  EU GMP-ის სტანდარტით აწარმოებს ფაგის მონო და პოლიკომონენტურ პრეპარატებს, კვლევითი და კომერციული მიზნებისთვის.

როგორც აღნიშნეთ, კომპანია წარმოებაში GMP სტანდარტების დანერგვაზეა ორიენტირებული. როგორ ფიქრობთ, რას ნიშნავს ჩვენი ქვეყნისთვის GMP-სერტიფიცირებული საწარმოს ქონა?

საქართველოში ჯერ არ არის ისეთი GMP სტანდარტის შესაბამისი წარმოება, რომელიც ბიოტექნოლოგიით სტერილურ სამკურნალო საშუალებებს ქმნის.  შესაბამისად ვფიქრობ, რომ „ბიოქიფმარში“ GMP-ი სტანდარტის დანერგვა არა მხოლოდ კომპანიისთვის, არამედ ქვეყნისთვისაც მნიშვნელოვანი წინ გადადგმული ნაბიჯი იქნება. თან თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტსაც, რომ მსოფლიოში სულ რამდენიმე საწარმოა, რომელსაც ფაგის პრეპარატების მასშტაბური წარმოების შესაძლებლობა აქვს.

დაბოლოს, „ბიოქიმფარმის“ სამომავლო გეგმების შესახებ რას გვეტყვით?

გვსურს წარმოების გაფართოება. კერძოდ, გვინდა, რომ შევიმუშაოთ ბაქტერიოფაგის ახალი ფარმაცევტული ფორმები, ასევე შევქმნათ ახალი სამკურნალო საშუალებები, რეზისტენტული ბაქტერიებით გამოწვეული სხვადასხვა ინფექციების მკურნალობისა და პრევენციისთვის.

ზოგადად კი ჩვენი მიზანი, კომპანიისა და საქართველოს მსოფლიო ბიოტექნოლოგიურ რუკაზე დასმა და ანტიბიოტიკორეზისტენტობის, როგორც კაცობრიობის წინაშე ერთ-ერთი ყველაზე დიდი საფრთხის, აღმოფხვრაა.

წყარო: Forbes Woman